Gepatit C haqida

Gepatit C –gepatitning eng keng tarqalgan turi bo’lib, jigarga ta’sir qiluvchi yuqumli kasallikdir. Bunga to’qqizta oqsilning tuzilishi shifrlangan bitta gen tomonidan hosil qilingan kichik genomga ega bo’lgan m

Gepatit C turlari

Gepatit C o’tkir yoki surunkali bo’lishi mumkin. Birinchi shakl juda kamdan-kam hollarda tashxis qilinadi. Kasallik kechishining uchta varianti mavjud:

• Murakkab davolanishdan olti oy yoki bir yil o’tgach tiklanish (20% holatlar).
• Infektsiyalangan «tashuvchi»ga aylanadi. Gepatit C ning laboratoriya belgilari, shuningdek jigar kasalligi belgilari yo’q bo’la boshlaydi. Sinovlar qonda virus mavjudligini tasdiqlashda davom etaveradi. Bunday holatlar 20% ni tashkil qiladi. Odatda, tashish «tasodifiy» tibbiy tekshiruv paytida aniqlanib qolinadi.
• O’tkir shaklning surunkali shaklga o’tishi (60% hollarda). Ko’p yillar davomida jigar hujayralari tobora ko’proq zarar ko’radi, fibroz rivojlanadi. Bunday holdaham, organning funktsiyalari yetarlicha uzoq davom etishi mumkin.

Gepatit C belgilari

O’tkir gepatit C o’zini umumiy belgilar bilan namoyon qiladi (sariq kasalsiz davr):

• uyquchanlik, lohaslik;
• qusish, ko’ngil aynishi;
• migren;
• mushaklar va bo’g’imlarning og’rig’i;
• shamollash alomatlari.

Keyin sariq kasal davri keladi. U quyidagilar bilan tavsiflanadi:

• siydikning qorayishi(to’q jigarrang);
• ko’z sklerasining,og’iz bo’shlig’ining sarg’ayishi ;;
• kaftlar terisining sarg’ayishi;
• qovurg’alar ostida o’ng tomonda og’riq;
• axlat rangining o’zgarishi (o’t yo’llarining tiqilib qolishi natijasida yuzaga keladi).

Surunkali gepatitning belgilari

• uyquchanlik, charchoqning kuchayishi;
• kunduzi uxlash istagi va kechasi uyqusizlik (rivojlanayotgan jigar ensefalopatiyasining alomati);
• qusish va ko’ngil aynishi, qorin dam bo’lishi;
• ishtahaning pasayishi;
• surunkali shaklda sariq kasal juda kam uchraydi.

Tibbiy amaliyotda gepatit C belgilari faqat jigar sirrozi bosqichida paydo bo’ladigan holatlar uchraydi. Unda davolanish murakkab kechadi va to’liq tiklanishni ta’minlay olmaydi.

Gepatit C ni davolash

Dastlabki bosqichda, shifokorga o’z vaqtida murojaat qilish bilan bu kasalllikni to’xtatish mumkin, ammo to’liq davolash mumkin emas.?

Agar odamda gepatit C bo’lsa, davolash virusga qarshi preparatlar bilan amalga oshiriladi. Ushbu dorilar qondagi viruslar sonini va ularning tarqalishini kamaytiradi.

Immunomodulyatorlar buyuriladi. Jigar faoliyatini tiklash uchun gepatoprotektorlar buyuriladi.

Agar kasallik turg’un sariq kasal bilan kechsa, safro haydovchi dorilar buyuriladi.:

Gepatitning bu turi  qayerda davolanadi?

Birinchi alomatlar paydo bo’lganda, kasallikni o`tkazib yubormaslik uchun shifokor ko`rigidan o`tish kerak. Bizning veb-saytimizda siz kerakli mutaxassisni topishga yordam beradigan klinikalarni va bemorlarning sharhlarini topishingiz mumkin. Xizmatlar narxlarini veb-saytimizda to’g’ridan-to’g’ri solishtirish mumkin va aloqa telefon raqamiga qo’ng’iroq qilib, barcha tafsilotlarni aniqlab olishingiz mumkin.

Gepatit C virusini qanday yuqtirib olish mumkin

Gepatit C ikki yo’l bilan yuqadi:

• qon orqali (gematogen);
• jinsiy yo’l bilan (himoyalanmagan jinsiy aloqa bilan).

Birinchisi tez-tez uchraydi. Infektsiyalanish quyidagicha sodir bo’lishi mumkin:

• qon quyish/uning tarkibiy qismlari;
• tatuirovka, pirsing (agar steril bo’lmagan asboblar ishlatilsa);
• tish shifokoriga, manikyur ustasiga tashrif buyurish (agar ishlatiladigan asboblar yaxshi sterilizatsiya qilinmasa);
• giyohvand moddalarni iste’mol qilishda umumiy ignalardan foydalanish;
• umumiy tirnoq qaychi, ustara, tish cho’tkalaridan foydalanish (agar shilliq qavat shikastlangan bo’lsa);
• infektsiyalangan onadan bolaga tug’ruq paytida;
• infektsiyalangan onadan bolaga tug’ruq paytida;

Gepatit C va gepatit B bir xil tarzda yuqadi.

Xavf guruhlari

kasallik bilan kasallanish xavfi guruhiga quyidagilar kiradi:

• bir nechta jinsiy sherigi bo’lgan ayollar va erkaklar (ayniqsa, himoyalanmagan jinsiy aloqada bo’lsa);
• OIV infektsiyasi tashxisi qo’yilgan shaxslar;
• gepatit C bilan kasallangan odamlarning jinsiy sheriklari;
• gomoseksuallar;
• tomir ichiga yuboriladigan giyohvand moddalarni qabul qiluvchilar;
• jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklar aniqlangan bemorlar;
• qon/uning tarkibiy qismlarini quyish kerak bo’lgan odamlar;
• gemodializga muhtoj shaxslar;
• onalari tashuvchisi bo’lgan / gepatit C virusi bo’lgan bolalar;
• faoliyati qon bilan tez-tez aloqa qilishdan iborat bo’lgan tibbiyot xodimlari (axir, gepatit C ko’pincha qon orqali yuqadi).

Shifokorlar bu kasallikni  davolash murakkab bo’lgan odamlarni alohida guruhga ajratadilar. Bularga quyidagilar kiradi:

• OIV bilan kasallanganlar;
• spirtli ichimliklar ichuvchi;
• surunkali jigar kasalliklari bor;
• keksa odamlar;
• bolalar.

Gepatit C bilan odam qancha yashaydi

Gepatitning bu turi bilan odam qancha yashaydi degan savolga aniq javob yo’q. To’liq tiklanish ehtimoli 20% gacha. Ba’zi odamlar kasallikni yuqtirishadi va uning tashuvchisi bo’lishadi, ammo virusning o’zi ularning sog’lig’iga jiddiy zarar etkazmaydi. Tahlil paytida gepatit belgilari aniqlanadi. Yashirin rivojlanish istisno qilinmaydi.

Ko’pgina bemorlarda (70%) gepatit C surunkali holatga keladi. Ular keng qamrovli davolanishga va doimiy tibbiy nazoratga muhtoj, chunki virusni faollashish xavfi doimo yuqori bo’lib qoladi.

Ko’pincha spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilganlar bu kasallik dan aziyat chekadi, chunki bu jigar sirrozini rivojlantiradi. Ushbu tashxis bilan o’n yillik omon qolish darajasi atigi 50% ni tashkil qiladi.

Gepatit C uchun parhez

Gepatit C bilan kasallangan bemor kuniga 3000 kkaldan ko’p bo’lmagan miqdorda iste’mol qilishi kerak. Ovqatlanish tez – tez va kuniga to’rt-besh marta bo’lishi kerak. Barcha qovurilgan ovqatlar taqiqlanadi. Gepatit C uchun ovqatlanish faqat jigarga ta’sir qilmaydigan ovqatlardan foydalanishni o’z ichiga oladi. (5-sonli parhez) Bular:

• kam yog’li baliq va go’sht;
• sut mahsulotlari (tvorog juda foydali), sut;
• grechka va guruch pyuresi;
• yong’oq, urug’lar;
• meva, sabzavotlar.

Butunlay voz kechish kerak:

• dudlangan go’sht, konserva, ziravorlar;
• tuzli va achchiq ovqatlar;
• shirinliklar;
• spirtli ichimliklar;
• qahva, gazlangan ichimliklar;
• yog’lar.

Gepatit C bilan yuzaga kelishi mumkin bo’lgan asoratlar.

Virusning eng jiddiy asorati jigar sirrozidir. Bu organning tuzilishini buzadigan, uning normal ishlashiga xalaqit beradigan chandiq joylarining o’zgarishi shakllanishiga olib keladi.

Agar jigar yetishmovchiligi rivojlansa, sirroz jigar ensefalopatiyasiga olib kelishi mumkin. Jigar ba’zi toksik moddalarni zararsizlantirishni to’xtatadi. Agar toksinlar ko’p to’planib qolsa, miya shikastlanishi boshlanadi. Bemor uyquchanlik, tungi yomon tushlar, gallyutsinatsiyalar haqida shikoyat qiladi. Agar bu kasallikdan kelib chiqqan jigar ensefalopatiyasi tez rivojlansa, bemor komaga tushishi mumkin.

Kasallikning yana bir asoratlari jigar hujayralari saratoni-birlamchi jigar saratonidir. Bu yomon sifatli o’simta bo’lib, uning manbai gepatositlarning o’zi hisoblanadi.

Tavsiya etamiz: OITS.

manba.